The Dream of the Rood

Ed. Murray McGillivray. Online Corpus of Old English Poetry (OCOEP). Completed edition. This file last updated 15/9/08.

Hwæt! Ic swefna cyst    secgan wylle,
hwæt† me gemætte    to midre nihte
syðþan reordberend    reste wunedon.
Þuhte me þæt ic gesawe    syllicre* treow

5

on lyft lædan,    leohte bewunden,
beama beorhtost.    Eall þæt beacen wæs
begoten mid golde.    Gimmas stodon
fægere æt foldan sceatum,    swylce þær fife wæron
uppe on þam eaxlgespanne.    Beheoldon þær engel dryhtnes* ealle

10

fægere þurh forðgesceaft.*    Ne wæs ðær huru fracodes gealga,
ac hine þær beheoldon    halige gastas,
men ofer moldan,    ond eall þeos mære gesceaft.
Syllic wæs se sigebeam,    ond ic synnum fah,
forwunded mid wommum.    Geseah ic wuldres treow,

15

wædum geweorðode,    wynnum scinan,
gegyred mid golde;    gimmas hæfdon
bewrigene weorðlice    wealdendes† treow.
Hwæðre ic þurh þæt gold    ongytan meahte
earmra ærgewin,*    þæt hit ærest ongan

20

swætan on þa swiðran healfe.    Eall ic wæs mid sorgum† gedrefed,
forht ic wæs for þære fægran gesyhðe.    Geseah ic þæt fuse beacen
wendan wædum ond bleom:    hwilum hit wæs mid wætan bestemed,
beswyled mid swates gange,    hwilum mid since gegyrwed.
Hwæðre ic þær licgende    lange hwile

25

beheold hreowcearig    hælendes treow,
oððæt ic gehyrde    þæt hit hleoðrode.
Ongan þa word sprecan    wudu selesta:
"Þæt wæs geara iu    (ic þæt gyta geman)
þæt ic wæs aheawen    holtes on ende,

30

astyred of stefne minum.    Genaman me ðær strange feondas,
geworhton him þær to wæfersyne,    heton me heora wergas hebban.
Bæron me ðær beornas on eaxlum,    oððæt hie me on beorg asetton.
Gefæstnodon me þær feondas genoge.    Geseah ic þa frean mancynnes
efstan elne mycle—    þæt he me wolde on gestigan.

35

Þær ic þa ne dorste    ofer dryhtnes word
bugan oððe berstan,    þa ic bifian geseah
eorðan sceatas.    Ealle ic mihte
feondas gefyllan,    hwæðre ic fæste stod.
Ongyrede hine þa geong hæleð—   þæt wæs god ælmihtig—

40

strang ond stiðmod.    Gestah he on gealgan heanne,
modig on manigra gesyhðe,    þa he wolde mancyn lysan.
Bifode ic þa me se beorn ymbclypte.    Ne dorste ic hwæðre bugan to eorðan,
feallan to foldan sceatum,    ac ic sceolde fæste standan.
Rod wæs ic aræred.    Ahof ic ricne cyning,

45

heofona hlaford.    Hyldan me ne dorste.
Þurhdrifan hi me mid deorcan næglum—    on me syndon þa dolg gesiene,
opene inwidhlemmas.    Ne dorste ic hira nænigum sceððan.
Bysmeredon hie unc butu ætgædere.    Eall ic wæs mid blode bestemed,
begoten of þæs guman sidan,    siððan he hæfde his gast onsended.

50

Feala ic on þam beorge    gebiden hæbbe
wraðra wyrda.    Geseah ic weruda god
þearle þenian.    Þystro hæfdon
bewrigen mid wolcnum    wealdendes hræw,
scirne sciman,    sceadu forð eode,

55

wann under wolcnum.    Weop eal gesceaft,
cwiðdon cyninges fyll.    Crist wæs on rode.
Hwæðere þær fuse    feorran cwoman
to þam æðelinge.    Ic þæt eall beheold.
Sare ic wæs mid sorgum† gedrefed,    hnag ic hwæðre þam secgum to handa,

60

eaðmod elne mycle.    Genamon hie þær ælmihtigne god,
ahofon hine of ðam hefian wite.    Forleton me þa hilderincas
standan steame bedrifenne;    eall ic wæs mid strælum forwundod.
Aledon hie ðær limwerigne,    gestodon him æt his lices heafdum,
beheoldon hie ðær heofenes dryhten,    ond he hine ðær hwile reste,

65

meðe æfter ðam miclan gewinne.    Ongunnon him þa moldern wyrcan
beornas on banan gesyhðe;    curfon hie ðæt of beorhtan stane,
gesetton hie ðæron sigora wealdend.    Ongunnon him þa sorhleoð galan
earme on þa æfentide.    Þa hie woldon eft siðian,
meðe fram þam mæran þeodne.    Reste he ðær mæte weorode.

70

Hwæðere we ðær greotende†    gode hwile
stodon on staðole,    syððan stefn† up gewat
hilderinca.    Hræw colode,
fæger feorgbold.    Þa us man fyllan ongan
ealle to eorðan.    Þæt wæs egeslic wyrd!

75

Bedealf us man on deopan seaþe.    Hwæðre me þær dryhtnes þegnas,
freondas* gefrunon,†
gyredon me†    golde ond seolfre.
Nu ðu miht gehyran,    hæleð min se leofa,
þæt ic bealuwara weorc    gebiden hæbbe,

80

sarra sorga.    Is nu sæl cumen
þæt me weorðiað    wide ond side
menn ofer moldan,    ond eall þeos mære gesceaft,
gebiddaþ him to þyssum beacne.    On me bearn godes
þrowode hwile.    Forþan ic þrymfæst nu

85

hlifige under heofenum,    ond ic hælan mæg
æghwylcne anra,    þara þe him bið egesa to me.
Iu ic wæs geworden    wita heardost,
leodum laðost,    ærþan ic him lifes weg
rihtne gerymde,    reordberendum.

90

Hwæt, me þa geweorðode    wuldres ealdor
ofer holtwudu†,    heofonrices weard,
swylce swa he his modor eac,    Marian sylfe,
ælmihtig god    for ealle menn
geweorðode    ofer eall wifa cynn.

95

Nu ic þe hate,    hæleð min se leofa,
þæt ðu þas gesyhðe    secge mannum,
onwreoh wordum    þæt hit is wuldres beam,
se ðe ælmihtig god    on þrowode
for mancynnes    manegum synnum

100

ond Adomes    ealdgewyrhtum.
Deað he þær byrigde,    hwæðere eft dryhten aras
mid his miclan mihte    mannum to helpe.
He ða on heofenas astag.    Hider eft fundaþ
on þysne middangeard    mancynn secan

105

on domdæge    dryhten sylfa,
ælmihtig god,    ond his englas mid,
þæt he þonne wile deman,    se ah domes geweald,
anra gehwylcum    swa he him ærur her
on þyssum lænum    life geearnaþ.

110

Ne mæg þær ænig    unforht wesan
for þam worde    þe se wealdend cwyð.
Frineð he for þære mænige    hwær se man sie,
se ðe for dryhtnes naman    deaðes wolde
biteres onbyrigan,    swa he ær on ðam beame dyde.

115

Ac hie þonne forhtiað,    ond fea þencaþ
hwæt hie to Criste    cweðan onginnen.
Ne þearf ðær þonne ænig    anforht† wesan
þe him ær in breostum bereð    beacna selest,
ac ðurh ða rode sceal    rice gesecan

120

of eorðwege    æghwylc sawl,
seo þe mid wealdende    wunian þenceð."
Gebæd ic me þa to þan beame    bliðe mode,
elne mycle,    þær ic ana wæs
mæte werede.    Wæs modsefa

125

afysed on forðwege,    feala ealra gebad
langunghwila.    Is me nu lifes hyht
þæt ic† þone sigebeam    secan mote
ana oftor    þonne ealle men,
well weorþian.    Me is willa to ðam

130

mycel on mode,    ond min mundbyrd is
geriht to þære rode.    Nah ic ricra feala
freonda on foldan,    ac hie forð heonon
gewiton of worulde dreamum,    sohton him wuldres cyning,
lifiaþ nu on heofenum    mid heahfædere,

135

wuniaþ on wuldre,    ond ic wene me
daga gehwylce    hwænne me dryhtnes rod,
þe ic her on eorðan    ær sceawode,
on þysson lænan    life gefetige
ond me þonne gebringe    þær is blis mycel,

140

dream on heofonum,    þær is dryhtnes folc
geseted to symle,    þær is singal blis,
ond me† þonne asette    þær ic syþþan mot
wunian on wuldre,    well mid þam halgum
dreames brucan.    Si me dryhten freond,

145

se ðe her on eorþan    ær þrowode
on þam gealgtreowe    for guman synnum.
He us onlysde    ond us lif forgeaf,
heofonlicne ham.    Hiht wæs geniwad
mid bledum ond mid blisse    þam þe þær bryne þolodan.

150

Se sunu wæs sigorfæst    on þam siðfate,*
mihtig ond spedig,    þa he mid manigeo com,
gasta weorode,    on godes rice,
anwealda ælmihtig,    englum to blisse
ond eallum ðam halgum    þam þe on heofonum ær

155

wunedon on wuldre,    þa heora wealdend cwom,
ælmihtig god,    þær his eðel wæs.